ماهیت ناگفته شرح علامه جعفری بر مثنوی – نقدهای اساسی علامه بر مثنوی
مرحوم علامه محمد تقی جعفری علی رغم اینکه با مشرب فلسفی و عرفانی نقاط مشترک و همسویی دارد اما در برابر مهمترین دستاورد فلسفه و عرفان یعنی وحدت وجود و وحدت موجود سخت موضع گرفته و راه خود را از فلسفه و عرفان جدا کرده و در قامت یک عالم و متکلم شیعی ظاهر می شود. (مبدأ اعلی-ص ۷۳ – ۷۵)
علامه جعفری و نقد مبانی فلسفی
ایشان در بخشهای مختلفی از آثار خود به نقد مبانی فلسفی پرداخته و آنها را در تضاد با اعتقادات ناب شیعی معرفی می کند.
برای نمونه در صفحات ۱۰۸ الی ۱۱۱ کتاب مبدأ اعلی میخوانیم :
اگر اصل را با وجود، و موجود را واحد شخصی عقیده کردی اعلم دورانی، اگر چه الف را از با تشخیص ندهی… و بالعکس اگر راجع به وحدت موجود اظهار نظر [مخالفت] کنی جاهل ترین مردمی اگر چه اعلم دوران باشی! (برای مطالعه توضیحات بیشتر کلیک کنید: ۱ ؛ ۲ )
سفارش علامه جعفری درباره نقد مثنوی در اواخر عمر شریفش
استاد حامدرضا معاونیان طی یک سخنرانی ، حکایت گفتگوی خود و مرحوم علامه شیخ محمدتقی جعفری در سالهای پایانی عمر با برکت ایشان را نقل می کنند که کاملا بیانگر مخالفت ایشان با مبانی فلسفه و عرفان مصطلح می باشد. متن بخشهایی از این سخنرانی که به صورت نوشتار درآمده و همچنین فایل صوتی را می توانید در ذیل مشاهده و استماع بفرمائید:
« شما بروید تیراژ عیون اخبار الرضا علیه السلام ، چاپ توحید صدوق را تا امروز توی این مملکت یا در همه عالم نگاه کنید ، تیراژ چاپ مثنوی را هم نگاه کنید !
توحید شیخ صدوق چند تا شرح دارد؟ یک شرحش مال قاضی سعید قمی هست. چند تا شرح دیگر داریم؟ در مجموع پنج تا میشود؟….
به مرحوم استاد محمد تقی جعفری؛ من گفتم آقا شما چرا این کتاب را شرح کردید؟
ایشان گفتند من دیدم ۵۰ شرح بر این کتاب نوشته شده…. به ترکی؛ به عربی؛ به فارسی… هر کسی هم نوشته گفته از اول تا به آخر طیب الله!!!
من گفتم لااقل یک نفر فقیه ملای شیعه بیاید … بنویسد اینجایش غلط بوده؛ اینجایش درست بوده … همش هم غلط کردی نباشد که بخوانند! آنهایی که معتقدند به مثنوی بخوانند!
و ایشان گله مند بودند که چرا توجه نمی کنند که من نوشتم “نقد”!؟
گفتم آقا شما ۱۵ جلد نوشتید ماشاالله دست به قلمتان هم خوب است … این مجموعه ضخم فراهم آمده چه کسی حوصله دارد برود این همه را بخواند تا بفهمد ؟؟!!
ایشان در باب وحدت وجود در صد مورد در کل مثنوی در صد مورد نقد کرده اند مطالب مثنوی را در مطالب ریشه ای و رد کرده اند آنها را …
من جمله بحث ایشان را در “وحدت وجود” و در قاعده “الواحد یا یصدر عنها الا الواحد” و در “سنخیت علت و معلول” و در… “رابطه حادث و قدیم” در جلد اول ببینید!!
بعد جالب هست ایشان برای من نقل کردند و به من گفتند این را از من نقل کن ! ایشان در یک سال قبل فوتشان به من گفتند این را از من نقل کن ! گفتند من به آقای سیدان مشهد هم گفته ام … یعنی حالا بالاخره دو نفر شاهد وجود دارد … یکی فاسق باشد دیگری عادل هست!
گفتند که این را از من نقل کن که شبی من مشغول شرح مثنوی بودم ، سحر صدای هاتفی را در بیداری شنیدم که به من گفت محمد تقی مراقب باش که اینجا رومی[ملای رومی از القاب مولوی] به ذات احدیت جسارت کرده!
و اقسم باالله العلیّ العظیم که سمعت من آقای محمد تقی جعفری این را… من البته به ایشان اعتراض کردم. گفتم حق و سزاوار این بود که شما این مطلب را در همانجا مینوشتید. در همان مطلب که رد کردید مینوشتید که سمعت هاتف ینادی او یقول که کذا ….
گفتم باید می نوشتید شما! بعد گفتم شما اجازه بدهید که یک کسی مجموعه نقد های شما را بر مثنوی در یک جلد خلاصه کند گزیده اش را چاپ بکند تا مشخص بشود شما در چه اندیشه هایی (هستید) … ایشان گفتند بسیار پیشنهاد خوبی است و خیلی هم مبتهج شدند … منزل ما بودند که این پیشنهاد را به ایشان دادیم خیلی مبتهج شدند بعد گفتم البته میدانید نتیجه اش چه هست؟ ایشان گفتند چه هست؟ گفتم نتیجه اش این هست که می گویند خب! پس معلوم شد آقای شیخ محمد تقی جعفری هم عرفان حالیش نمی شود … نقدتان را نگاه نمی کنند میگویند خب پس ایشان هم حالیش نمی شود!!!
ایشان با قهقهه خندیدند و گفتند راست میگویی… همینطور خواهد شد … »
سلام
با احترام بزرگانی چون … ابن عربی و مولانا را از کاملین میدانستند.
ولله اعلم