فلسفه و عرفان

ماهیت ناگفته شرح علامه جعفری بر مثنوی – نقدهای اساسی علامه بر مثنوی

مرحوم علامه محمد تقی جعفری علی رغم اینکه با مشرب فلسفی و عرفانی نقاط مشترک و همسویی دارد اما در برابر مهمترین دستاورد فلسفه و عرفان یعنی وحدت وجود و وحدت موجود سخت موضع گرفته و راه خود را از فلسفه و عرفان جدا کرده و در قامت یک عالم و متکلم شیعی ظاهر می شود. (مبدأ اعلی-ص ۷۳ – ۷۵)

علامه جعفری و نقد مبانی فلسفی

ایشان در بخشهای مختلفی از آثار خود به نقد مبانی فلسفی پرداخته و آنها را در تضاد با اعتقادات ناب شیعی معرفی می کند.

برای نمونه در صفحات ۱۰۸ الی ۱۱۱ کتاب مبدأ اعلی میخوانیم :
اگر اصل را با وجود، و موجود را واحد شخصی عقیده کردی اعلم دورانی، اگر چه الف را از با تشخیص ندهی… و بالعکس اگر راجع به وحدت موجود اظهار نظر [مخالفت] کنی جاهل ترین مردمی اگر چه اعلم دوران باشی! (برای مطالعه توضیحات بیشتر کلیک کنید: ۱ ؛ ۲ )

سفارش علامه جعفری درباره نقد مثنوی در اواخر عمر شریفش

استاد حامدرضا معاونیان طی یک سخنرانی ، حکایت گفتگوی خود و مرحوم علامه شیخ محمدتقی جعفری در سالهای پایانی عمر با برکت ایشان را نقل می کنند که کاملا بیانگر مخالفت ایشان با مبانی فلسفه و عرفان مصطلح می باشد. متن بخشهایی از این سخنرانی که به صورت نوشتار درآمده و همچنین فایل صوتی را می توانید در ذیل مشاهده و استماع بفرمائید:

« شما بروید تیراژ عیون اخبار الرضا علیه السلام ، چاپ توحید صدوق را تا امروز توی این مملکت یا در همه عالم نگاه کنید ، تیراژ چاپ مثنوی را هم نگاه کنید !

توحید شیخ صدوق چند تا شرح دارد؟ یک شرحش مال قاضی سعید قمی هست. چند تا شرح دیگر داریم؟ در مجموع پنج تا میشود؟….

به مرحوم استاد محمد تقی جعفری؛ من گفتم آقا شما چرا این کتاب را شرح کردید؟

ایشان گفتند من دیدم ۵۰

ادامه مطلب

نقد فلسفه و عرفان مصطلح – امام رضا علیه السلام: صاحب چنین پرسشی بر مسیر سنت نیست بلکه زندیق است

از جمله اندیشه‌های فلسفی و عرفانی که توسط امام رضا علیه السلام مورد نفی و رد قرار گرفته است، این مسئله است که انسان بر صورت خداوند آفریده شده است و این که انسان مظهر جامع اسماء و صفات الهی است.

ابن عربی می گوید: «از تنبیهات حق که بر زبان پیامبرش جاری شده این است که ان الله خلق آدم علی صورته» (فتوحات مکیه 2/490) و در جای دیگر می نویسد: «هر که خود را با این معرفت بشناسد پروردگارش را شناخته است زیرا خدا او را به صورت خویش آفریده است بلکه او (خدا) عین هویت و حقیقت انسان است» (فصوص الحکم 1/125)

فیلسوف معاصر در کتاب انسان کامل می‌نویسد: «عرفا مذهب آنان وحدت وجود است … در این مکتب انسان کامل در آخر عین خدا می شود. اصلا انسان کامل حقیقی خود خداست» (انسان کامل / 168)

اما با مراجعه به اهل بیت علیهم السلام

ادامه مطلب

ردیه ای بر وحدت وجود – برگرفته از کتاب سه رساله در نقد عرفان اثر میرزای قمی

اشاره

مقاله ای که در پیش رو دارید ردیه ای بر نظریه فلسفی و عرفانی وحدت وجود است که به قلم فقیه جلیل القدر و اصولی شهیر آیت الله میرزا ابوالقاسم گیلانی معروف به میرزای قمی به رشته تحریر در آمده است. این متن که همراه با تلخیص است بر گرفته از کتاب سه رساله میرزای قمی در رد فلسفه و عرفان است که اخیرا توسط محققین ارجمند، آقایان حسین لطیفی و سید علی جبار گلباغی ماسوله، تصحیح و تحقیق شده و از سوی بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی به چاپ رسیده است.

گفتنی است که رساله مزبور به تقاضای شاه وقت قاجار در پاسخ به نوشته فردی صوفی مسلک در ترویج وحدت وجود نگاشته شده است.

■ بسم الله الرحمن الرحیم

[مقدّمه]

الحمد لله ربّ العالمین، والصّلاه علی محمّد و آله.

… از روزی که در اوقات ادراک فیض خدمت وافی بهجت، [شاه] ملفوفه ای به حقیر دادند و فرمودند که: عقایدی که در این جا درج است ملاحظه کن و صحیح و غیر صحیح آنها را اعلام کن تا عمل به مقتضای آن شود، و بعد از آن که حقیر ملفوفه را در خلوت گشودم، دیدم به خطّ آن مرد موفّق[۱][منافق] است، و از آن روز تا به حال بی اختیار او را نفرین می کنم.

در سال قبل که سرافراز نامه شاهی که در جواب عریضه حقیر، به قلم بطالت رقم آن مرد موفّق رفته بود فرصتی یافته، اظهار عداوت خود را به علمای دین و مروّجان شرع مبین نموده، دلی خالی کرده و آیه ای که در شأن کفّار و منافقان و فاسقان بود، توصیف علما را به وصف ایشان نموده بود و علاوه برآن بعضی آیات متشابه که

ادامه مطلب

رجال زدگی در عرصه دین و معرفت ، ضد تحقیق و اجتهاد است

حال اگر کسانی در روزگار ما در صدد باشند که آرای برخی از عالمان صاحب نام را به مثابه نظراتی خدشه ناپذیر و غیر قابل بحث و گفتگو قلمداد کنند و هر کسی را که به این حریم نزدیک شود، در تنگناهای تبلیغی و سیاسی قرار دهند، بدون شک تحجری خطرناک و بدعتی تحقیق سوز است.

فضای رسانه ای کشور ظرف یکی دو سال اخیر حاوی گفتگوها و چالش های متعدد شفاهی و کتبی پیرامون مخالفت و موافقت با فلسفه و عرفان مصطلح بوده است. این امر گر چه برای عده ای ناخوشایند بوده است اما عده ای دیگر از این مباحث استقبال کرده و طرح چنین گفتگوهایی را در فضای راکد و بی نشاط فکری و نظری کنونی مایه تحرک دانسته و به فال نیک گرفته اند.

در واکنش های موافقان و مدافعان فلسفه و عرفان نکته ای بسی چشمگیر می نماید و آن استناد به نام و گفته برخی از بزرگان و صاحب نامان و رجال مشهور و اغلب محترم در اثبات حقانیت فلسفه و عرفان است و این در حالی است که اهالی فلسفه و عرفان هر گاه پای استناد به احادیث و روایات اهل بیت علیهم السلام در رد مبانی فلسفی و عرفانی به میان می آید، اغلب بی درنگ با طرح این مساله که مباحث فلسفی تعبدی نیست و مبتنی بر استدلال و تعقل است باب هر گونه استناد به روایات و احادیث را مسدود کرده و با قیافه ای کاملا حق به جانب خویش را نشسته بر مسند تحقیق و برهان می انگارند.

این نحوه برخورد مدعیان تحقیق و تعقل و استدلالِ مدافع فلسفه و عرفان که عده ای از رجال را در مسند و مصدر

ادامه مطلب

هشتمین شماره فصلنامه سمات با مدیر مسئولی مهدی نصیری که به نقد فلسفه و عرفان مصطلح می پردازد، با مقالات و مطالب زیر منتشر شد:

اول دفتر
رجال زدگی در عرصه دین و معرفت، ضد تحقیق و اجتهاد است /مدیر مسئول

مقالات
ملاحظاتی پیرامون تفسیر المیزان/ آیت الله سید جعفر سیدان
جبر و اختیار از منظر فلسفه و عرفان و مکتب اهل بیت علیهم السلام/حجت الاسلام و المسلمین حسن میلانی
ملاصدرا و معضل انتحال: بازسنجی دفاعیه ها/ دکتر سید حسن اسلامی
نقدی بر نظریه «حرکت جوهری » ملاصدرا و تأثیر آن در فهم او از آیات قرآن/دکتر علی ارشد ریاحی
آسیب شناسی فلسفه اسلامی از منظر دکتر

ادامه مطلب

بارها و بارها از اهالی فلسفه و عرفان صوفیانه شنیده شده که از القابی با مضامین الهی بودن برای افلاطون استفاده نموده اند. در همین راستا توجه شما را به گوشه ای از نظرات وی جلب می کنیم:

افلاطون در کتاب پنجم جمهوری نظر خودش را در بارهٔ زنان و کودکان بیان می‌کند:
زنان مانند مردان هستند. هیچ شغل اجتماعی نیست که خاص یک جنس خاص باشد. تمام حرفه هایی که بر روی مردان گشوده‌است، حتی جنگ، بر روی زنان نیز گشوده است.

زنان پاسدار باید متعلق به همهٔ مردان پاسدار باشند و هیچ یک از آنان نباید با مردی تنها زندگی کند.کودکان نیز باید در

ادامه مطلب

تشبیه ذات خداوند و اجتماع نقیضین در کلام فلاسفه و عرفا

در مکتب برهان و دین، مذهب اهل تعطیل در مورد معرفت خداوند باطل است. و معناى تعطیل این است که بشر حتّى از بحث درباره وجود خداوند طفره رفته و یا اینکه وجود او را انکار کند، امّا پس از اقرار به وجود خداوند هر گونه تعمّق و تحقیق و جستجو درباره معرفت کنه ذات او داخل در مسأله تشبیه است.

فلسفه و عرفان به این مسأله مهم توجّه نداشته، پس از بحث اثبات وجود خداوند، در مورد شناخت حقیقت ذات او بحث مى‏کند، و در نهایت کنه وجود او را عین وجود و هستى مطلق و بى‏ منتها مى‏داند که به

ادامه مطلب

دانلود صوت و فیلم کامل مناظره آقایان مهدی نصیری و احمد رهدار در برنامه زاویه شبکه ۴ پیرامون نسبت انقلاب اسلامی با فلسفه و عرفان

دانلود برنامه زاویه دانلود مناظره رهدار و نصیری دانلود مناظره

مناظره چالشی با موضوع «انقلاب اسلامی، مولود فقه یا فلسفه؟» با حضور آقای مهدی نصیری، سردبیر فصلنامه سمات و نویسنده کتب «اسلام و تجدد» و «فلسفه از منظر قرآن و عترت» و حجت الاسلام احمد رهدار، ریاست مؤسسه فتوح اندیشه و نویسنده کتاب «تجربه غربشناسی علمای شیعه» در شبکه چهارم سیما، برنامه زاویه برگزار شد.

مهدی نصیری و حجت الاسلام رهدار چهارشنبه شب (سوم آبان ماه ۱۳۹۱) در برنامه زاویه شبکه چهارم سیمای جمهوری اسلامی پیرامون نسبت انقلاب اسلامی با فلسفه و عرفان و مشخصا حکمت متعالیه ملاصدرا به مناظره پرداختند.

درباره نسبت انقلاب اسلامی با فلسفه و عرفان دیدگاهی بر این است که انقلاب اسلامی پیوندی وثیق با بعد فلسفی و عرفانی امام خمینی و مشخصا فلسفه ملاصدرا دارد اما دیدگاهی دیگر می گوید انقلاب اسلامی برخاسته از فقه امام خمینی و مضامین انقلابی موجود در قران و عترت علیهم السلام است و ارتباطی با مباحث فلسفی و عرفانی ندارد.

رهدار مدافع دیدگاه اول و نصیری مدافع دیدگاه دوم است. پیش از این

ادامه مطلب

توصیه رهبری به تدریس فلسفه در حوزه به معنای بستن باب گفتگو و آزاد اندیشی درباره فلسفه و عرفان نیست

مهدی نصیری از منتقدان فلسفه و عرفان در پاسخ به سئوال خبرنگار فارس که نظر شما در باره توصیه اخیر مقام معظم رهبری به شورای عالی مدیریت حوزه علمیه قم مبنی بر تدریس علوم عقلی شامل فلسفه و کلام در حوزه های علیمه چیست و آیا همچنان به مخالفت و انتقاد از فلسفه ادامه خواهید داد، گفت:

اظهارات و توصیه های مقام معظم رهبری در این موضوع هرگز به معنای بستن باب بحث و گفتگو و آزاد اندیشی در موضوع فلسفه و عرفان نیست بلکه بسیاری از فرمایشات ایشان تصریح به این مساله دارد که باید در این زمینه ها همیشه بحث و گفتگو و نقد و در یک کلام آزاد اندیشی ادامه داشته باشد و حیات با نشاط در حوزه و دانشگاه و فضای واقعی اجتهاد و تفقه چنین بحثهایی را می طلبد. منتها نکته ای که پیوسته مورد تاکید معظم له

ادامه مطلب