انحرافات مولوی،نقد مولوی – سماع ۲ |حرص در سماع

مولوی و سماع ۲ – حرص مولوی بر سماع

مولوی به گواه تاریخ یکی از شخصیتهای افراطی و پر حرص در عرصه ی سماع است. یکی از نویسندگان علاقه مند به مولوی مینویسد :

مولانا عاشق سماع و رقص بوده و آهنگهایی که (مطربان و نوازندگان) هنگام سماع (برای وی) مینواخته اند غالبا شاد و شفاف و پرجنبش و پویا بوده است.^۱

مکتب و طریقه ی مولوی در تاریخ تصوف و عرفان نیز به عنوان مکتب “وجد و سماع و عشق و ترانه” شناخته شده است.

وی در این راه از هر فرصت و موقعیتی برای برپایی بساط سماع استفاده می کرد:

شب^۲ ، روز ، خانه ، مدرسه^۳ ، کوچه ، بازار^۴ ، حمام ^۵، بیابان ^۶، عروسی ، عزا ^۷،وقت نماز ^۸،و…. برای او فرق نمیکرد!

سلطان ولد – فرزند و شاهد گویای حالات مولوی – وضعیت مولوی را بعد از فراق شمس تبریزی چنین تصویر می کند :

یک نفس بی سماع و رقص نبود #### روز و شب لحظه ای نمی آسود ^۹

خلاصه از مراسم ختنه ی فرزندش تا مراسم تشییع جنازه ی خلیفه اش (صلاح الدین زرکوب) ، پهنه ی سماع مولوی بوده است.

مولوی ، ابوسعید ابوالخیر (صوفی سده ی ۴ و ۵ ) را که هم مسلک وی در رقص و سماع و پایکوبی است ، می ستاید و او را سعادتمندی شایسته ی اقتدا میداند:

این سعادتهای دنیا هیچ نیست #### آن سعادت جو که دارد بو سعید ^۱۰

مولوی سماع را “قضای جان عاشقان” ، “نماز عشاق” ، “آرام جان” ، “پیغام پنهانیان دل” ، “برتر از هر دو جهان” ، “نردبان آسمان” ، “رحیق حلال” و …. معرفی می کند:

پس غذای عاشقان آمد سماع #### که درو باشد خیال اجــــــــتماع ^۱۱

*********************

ســــــماع آرام جان زندگان است #### کسی داند که او را جانِ جانست ^۱۲

*********************

اگر چه بلنــــــد است بام هفتم چـــرخ #### گذشته است از این بام نردبان سماع ^۱۳

*********************

برون ز هر دو جهانی چو در سماع درآیی #### برون ز هر دو جهانست این جهان سماع ^۱۴

*********************

سماع چیست ز پنهانیان دل پیغام #### دل غریب بیابد ز نــــــامه شان آرام ^۱۵

*********************

تن و دلی که بنوشید از این رحیق حلال #### بر آتش غم هجران حرام گشت حــــــرام ^۱۶

______________________________

۱) موسیقی شعر ص ۴۰۱

۲) مناقب العارفین ۴۷۱

۳) همان ۴۷۱ و ۵۵۷ و ۲۱۶

۴) همان ۳۵۶

۵) همان ۲۹۴

۶) همان ۴۳۶

۷) همان ۲۳۱ و ۲۳۳

۸ ) همان ۳۹۵

۹) مولانا جلال الدین ، ۱۴۹ و ۱۵۰

۱۰ ) کلیات شمس تبریزی ، ط نگاه ، ۳۳۶

۱۱) مثنوی ، ط وزارت ارشاد ۵۵۲

۱۲) کلیات شمس تبریزی ، ط نگاه ، غزل ۳۳۹

۱۳) همان غزل ۱۲۹۵

۱۴) همان غزل ۱۲۹۵

۱۵) همان غزل ۱۷۳۴

۱۶) همان غزل ۱۷۳۴