پیشنهادی:

سیر و سلوک

مخالفان فلسفه و عرفان صوفیانه چه جایگزینی را برای آن معرفی می کنند؟

از

جایگزین فلسفه یونانی چیست؟

پرسش دیگری که با منتقدان و مخالفان فلسفه و عرفان مصطلح مطرح می شود این است که حرف ایجابی و جایگزین شما برای فلسفه و عرفان چیست؟

پاسخ روشن است: کلام عقلی و وحیانی شیعه که بزرگان و متکلمان شیعه مانند مفید و سید مرتضی و طوسی و حلی و فاضل مقداد و دیگران آثار متعددی در موضوع خداشناسی استدلالی و دیگر اصول عقاید نوشته اند که اکنون به معرفی آنها خواهم پرداخت.

اما پیش از آن باید بگویم که ما به عنوان یک مسلمان و شیعه پیرو اهل بیت علیهم السلام قبل از هر چیز باید به قرآن و روایات معتبر اهل بیت مراجعه کنیم که منبع انحصاری معارف عقلی و تعبدی دین هستند. بدون شک اگر دانش پژوهی و طلبه ای قبل از هر چیز با قرآن همراه با روایات اهل بیت مانوس شود و در آیات الهی و روایات تدبر و تعقل کند و حلاوت معارف ناب وحیانی را بچشد، به سراغ دیگران نخواهد رفت.

متاسفانه عواملی از جمله همین فلسفه و عرفان یونانی حجاب جویندگان و علاقه مندان به موضوعات و مباحث الهیاتی برای مراجعه به کتاب و سنت بوده است و ای بسا طلبه و دانش پژوهی متون متعدد فلسفی و عرفانی را روزها و ماهها و سالها نزد استاد خوانده باشد اما یک بار هم با تامل و تدبر کتاب الهی را که تبیان کل شی در امر هدایت نظری و عملی است، مرور و مطالعه نکرده باشد و همین معامله نیز با روایات اهل بیت علیهم السلام می شود.

واقعا چگونه می توانیم مدعی شناخت توحید حقیقی و الهیات دانی شویم بدون آن که کتاب گرانقدر توحید شیخ صدوق را که جامع آموزه ها و معارف توحیدی اهل بیت است، نخوانده و در روایات آن تامل و تفکر نکرده باشیم. اما به جای آن سالها متون فلسفی ارسطو و افلاطون و افلوطین و ابن سینا و ملاصدرا و ابن عربی و … را زیر و رو کرده باشیم.

پس اولین جایگزین برای فلسفه و عرفان مصطلح کتاب خداوند و قرآن عظیم است که بخشی عظیم از آیات آن به موضوع خداشناسی و اصول عقاید پرداخته و با براهینی چون صنع و حدوث و نظم و تمانع بر اثبات و یگانگی خداوند استدلال کرده است و دومین جایگزین، روایات توحیدی و عقایدی اهل بیت علیهم السلام است که در کتبی چون کافی و توحید صدوق و بحار الانوار منعکس و دسته بندی و موضوع بندی شده است.

پس از کتاب خداوند و سنت عترت معصوم باید به سراغ کتب کلامی بزرگان شیعه برویم که تاکنون دهها اثر در موضوع عقاید استدلالی تالیف کرده اند که بنده به گزیده ای از آنها در زیر اشاره می کنم:

۱. النکت الاعتقادیه شیخ مفید (متوفی ۴۱۳ )
۲. الاقتصاد فیما یتعلق بالعباد شیخ طوسی (متوفی۴۶۰)
۳. جمل العلم و العمل سید مرتضی (متوفی۴۳۶)
۴. الذخیره فی علم الکلام، سید مرتضی
۵. تقریب المعارف، ابوالصلاح الحلبی (متوفی۴۴۷)
۶. المسلک فی اصول الدین، محقق حلی (متوفی ۶۷۶ )
۷. قواعد المرام فی علم الکلام، ابن میثم بحرانی (متوفی ۶۹۹)
۸. کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، علامه حلی (متوفی۷۲۶ )
۹. نهایه المرام فی علم الکلام، ۳ جلد، علامه حلی (متوفی ۷۲۶)
۱۰. عجاله المعرفه فی اصول الدین، قطب الدین راوندی (قرن ۷ )
۱۱. الاعتماد فی شرح واجب الاعتقاد، فاضل مقداد (متوفی ۸۷۶ )
۱۲. الانوارالجلالیه فی شرح فصول النصیریه، فاضل مقداد (متوفی ۸۷۶)
۱۳. اربع رسائل، شهید اول (متوفی ۸۷۷ )
۱۴. حق الیقین، علامه مجلسی ۲ جلد (متوفی ۱۱۱۱)
۱۵. العقاید الجعفریه، کاشف الغطاء (متوفی ۱۲۲۸)
۱۶. البراهین القاطعه فی شرح تجرید العقائد الساطعه، محمد جعفر استر آبادى (متوفی۱۲۶۳ )
۱۷. کفایه الموحدین، طبرسی نوری (متوفی ۱۳۱۷)
۱۸. هدایه الامه الی معارف الائمه، شیخ محمد جواد خراسانی (متوفی ۱۳۹۷)

و در میان معاصرین و زندگان می توان به آثار اساتیدی چون

ادامه مطلب

بررسی طرق دستیابی به توانائی انجام امور غيرعادی – قسمت اول

از

امور غيرعادى از تنوّع فراوانی برخوردار است ، تا آن جا كه حتى شناخت برخى از آنان و امتيازشان از يكديگر براى همگان ميسّر نيست . در اين مطلب تلاش مى ‏كنيم كه طبقه ‏بندى ساده و نسبتاً شناخته شده ای را ارائه نماييم و به مباحث پيچيده نپردازیم ، لذا شش مورد از طرق دست یابی به توانائی انجام امور غيرعادى را بیان می کنیم :

– شيّادى‏

– آزاد كردن قدرت روح‏

– به كار گرفتن جنيان‏

– احضار روح‏

– بندگى شيطان‏

– بندگى خدا

 

1 – شيّادى‏

برخى از امور غيرعادى اصلاً واقعيت ندارند و تنها مهارت شيّادان است كه مردم را مرعوب مى‏ كند ؛ اين طبقه دامنه وسيعى ‏دارد كه از حُقه بازى گرفته تا چشم بندى و … را شامل مى ‏شود . به نقل يك نمونه جالب از مرحوم حاج آقا محمد باقر ملكى رضى الله عنه از اساتيد تفسير دوران مرحوم آيت اللَّه بروجردى توجه كنيد :

شخصی نزد يكى از اقطاب صوفيه و دراويش خراسان می رود . عرض ادب را بجا مى‏ آورد و تقاضاى كمك در سير و سلوك مى‏ کند بلكه به جايى برسد . آن قطب بزرگ هم دستورى را در يك نسخه مى‏ پيچد كه فلان مدت بايد چنين و چنان بكنى تا آماده بشوى براى مرحله بالاتر . اين بنده خدا هم دستور را مى ‏گيرد و مى ‏رود . با خودش مى‏ گويد بگذار اين دفعه به دستوراتش عمل نكنم ببينم چه مى‏ شود ، همين كار را هم مى ‏كند و سر وقتى كه قرار بوده ، خدمت قطب مى ‏رسد ؛ عرض سلامى و ادبى ، بله قربان دستورات شما اطاعت شد . قطب دستورى ديگر مى ‏دهد ؛ اين شخص هم با تعجب مى ‏بيند كه او مدعى خيلى چيزهاست ، اما متوجه نشد من چه كرده ‏ام ! بنا مى ‏گذارد تا آخر هيچ يك از دستورات او را انجام ندهد . تا اين كه چند مرحله پيش قطب مى ‏آيد و مى‏ رود .

به مرحله آخر كه مى‏ رسد ، قطب دستى به سبيلش مى ‏كشد و مى ‏گويد خوب حالا

ادامه مطلب

بررسی انحرافات سیر و سلوک مصطلح و بیان مسیر صحیح سیر و سلوک

از

بررسی انحرافات سیر و سلوک مصطلح و بیان مسیر صحیح سیر و سلوک

در روزگاری به سر می­بریم که بساط کلاس های مدعی سلوک بسیار گسترده و عرفان های غربی و شرقی در قالب های مختلف و به صورت هایی جذّاب مطرح شده است. مشتریان این نوع کلاس ها غالباً کسانی هستند که در درون، میلی به معنویات دارند. ولی گاه اسیر افکاری انحرافی و یا افراطی شده و گاه مسأله تهذیب روح را با تقویت روح اشتباه گرفته و راه را از چاه نشناخته و از مسیر صحیح غافل می مانند.

پیش از پرداختن به این مهم، لازم است که راه و روش های مطرح برای رسیدن به عرفان و کمال، مورد بررسی قرار گیرد.

از سوى مکاتب مختلف، راه هاى متعدّدى، براى رسیدن به این مقصد، ارائه شده است که اکثر آنها خالى از اشکال نیست. مطرح ترین آن ها عبارت است از:

الف ) روش

ادامه مطلب