پیشنهادی:

استاد سید قاسم علی احمدی: نقد بسیاری از مراجع عظام نسبت به دیدگاه های عرفانی آقای حسن زاده آملی

مدیر سایت
2,911

در پی درگذشت آقای حسن زاده آملی و انتشار پیام های تسلیت، نقدهایی نیز درباره برخی دیدگاه های عرفانی وی منتشر شد. پایگاه خبری شفقنا، گفت و گویی با استاد سیدقاسم علی احمدی در این زمینه منتشر کرده است. متن زیر برگرفته از شفقنا است:

مدرس خارج فقه و اصول و کلام، ضمن اشاره به برخی از دیدگاه های مرحوم علامه حسن زاده آملی، گفت: به نظر می رسد، مسلک مرحوم حسن زاده آملی، مسلک عرفایی مانند محی الدین ابن عربی، مولوی و شمس تبریزی است، این مسلک در میان بسیاری علمای بزرگ شیعه در طول تاریخ، مورد نقد بوده و رد شده است.

استاد سید قاسم علی احمدی در گفت وگو با شفقنا، در نقد دیدگاه های عرفانی مرحوم حسن زاده آملی، اظهار کرد: ابتدا باید اشاره کنم که ما در همه مباحث، ادب دینی و ادب علمی را رعایت می کنیم. همه اشخاص را مورد احترام قرار می دهیم و نقد اشخاص نمی کنیم بلکه آنچه بیان می شود، نقد علمی است و معتقدیم مباحث، علماً محل اشکال است. از سوی دیگر تأکید داریم که بحث و نقدهای علمی سبب رشد اجتماع و علم می شود لذا نقد علمی می کنیم لذا مسلک مرحوم حسن زاده آملی را قبول نداریم.

وی ادامه داد: بسیاری از مراجع بزرگ تقلید در قم و نجف نسبت به دیدگاه های عرفانی مرحوم حسن زاده آملی نقد جدی دارند.

او افزود: بنده در کتاب «شرح اعتقادات علامه مجلسی» در فایده اول از فوایدی که در آخر این کتاب نوشتم، مقاله آقای حسن زاده آملی درباره اینکه ارسطو پیغمبر است را آورده و مورد نقد قرار داده ام.

نویسنده کتاب «شرح رساله اعتقادات علامه مجلسی» درباره مضمون نقدهای وارده به مرحوم حسن زاده آملی، گفت: تا جایی که می دانم، آقای حسن زاده آملی مبنای عرفانی و تقلیدی غلیظ ابن عربی را دارد، لذا مسلک فقها، محدثان و متکلمان شیعه موافق با مسلک ایشان نیست. از جمله حرف‌های ابن عربی نقل است که «سبحان مَن أظهر الأشیاءَ و هو عینها؛ پاک و منزه است خدایی که اشیا را ظاهر کرد و خودش عین اشیا است.»

استاد و پژوهشگر حوزه و دانشگاه، به برخی از دیدگاه های آقای حسن زاده آملی اشاره و خاطرنشان کرد: آنچنان که من در یافتم ایشان، در مواضع عدیده، مسلک ابن عربی را دارد، یکی در ذیل آنجا که محی الدین عربی می گوید: «حضرت موسی(علیه السلام) ریش برادرش هارون را گرفت و به او نگفت چرا مردم گوساله را می پرستند؟ بلکه گفت که چرا نگذاشتی مردم گوساله بپرستند!، مگر نمی دانی گوساله پرستی یعنی خدا پرستی» ایشان در این قسمت حاشیه ای دارد که مضمونش این است.

یا مثلاً ایشان بیان دیگری دارد که حکایت خدا و عالم را مانند حکایت دُم، سُم و دست و پای شیر می داند. مبنای وحدت وجود دارد، موجودات را هم واحد می داند و به نظریه وحدت وجود و موجود متمایل است.

نمونه دیگر از دیدگاه های ایشان، بیاناتشان در الهی نامه است که در چاپ اول آمده، حسن می گوید: «لا تَأْخُذنی سِنَهٌ وَ لا نَوْمٌ»، و در چاپ دوم یا سوم به جای «حسن گوید»، نوشتند «مظهر او گوید». البته تفاوتی هم ندارد.

استاد علی احمدی در پایان گفت: به نظر می رسد مسلک آقای حسن زاده آملی، مسلک عرفایی مانند محی الدین ابن عربی، مولوی و شمس تبریزی است، این مسلک در طول تاریخ شیعه و میان بسیاری از علمای بزرگ شیعه مردود بوده است.

  • لطفا از ارسال پیام هایی که به مسائل یا شخصیت های سیاسی مربوط می شود خودداری نمائید.
  • از ارسال کامنت های توهین آمیز پرهیز شود.
  • پیام هایی که در نقد شخصیت های صوفیه معاصر ارسال شوند، به منظور رعایت برخی مصالح عموم تایید نخواهد شد.

دیدگاهتان را بنویسید