ابن عربی : گوساله پرستی هم نوعی خداپرستی است!
ابن عربی در ماجرای گوساله پرستی بنی اسرائیل و عتاب حضرت موسی علیه السّلام به برادرش هارون علیه السلام مدّعی است که این سرزنش و عتاب بدان جهت بوده که چرا هارون، گوساله پرستی را مُنکَر و زشت شمرده و سعه صدر نداشته است.
ابن عربی می گوید: «فكان عتب موسى اخاه هارون لما وقع فى انكاره و عدم اتساعه فان العارف من يرى الحق فى كل شيء بل يراه عين كل شيء»؛ (اعتراض و سرزنش موسى نسبت به برادرش هارون اين بود كه چرا با پرستش گوساله مخالفت كرد و روح او وسعت اين امر را نداشت؛ زيرا عارف كسى است كه حقّ را در همه چيز ببيند؛ بلكه عين همه چيز ببيند!).
و سپس اضافه مي كند كه «اعتراض موسى به سامرى نيز به خاطر اين بود كه خدا را منحصر در صورت گوساله كرده بود» (وگرنه اگر پرستش گوساله به عنوان جزئى از كل جهان آفرينش باشد بر اساس عقيده وحدت وجود كه اعتقاد بسيارى از متصوّفه است مانعى ندارد)» [۱]
توضیح :
بنا به تحلیل و گفتار ابن عربی آنها که گوساله را پرستیدند، خدا را عبادت کردند جهت اطّلاع از این ظلم و معصیت عظیم بنی اسرائیل به آیات مربوطه رجوع شود . [2]
این عمل تا آنجا قبیح و مورد انکار بوده که به فرمان الهی جمعی ( خداپرستان ) مأمور قتل گوساله پرستان گردیدند.[3]
در این کشتار عجیب، جمعی از مجرمین تسلیم گردیده و موحّدین مأمور شدند بدون پروا و رعایت نَسَب و رَحِم بقیه را بکشند. تفصیل این قضایا و نیز عتاب موسی علیه السلام به هارون و بلاء و عذاب سامری ( عامل اصلی گمراهی بنی اسرائیل و شخصی که گوساله را ساخت ) در روایات نقل گردیده و خلاصه کلام آنکه اظهارات ابن عربی در برابر این همه آیات [4] و روایات و براهین عقلی، موجب شگفتی است.
[1] – فصوص الحكم، محى الدين ابن عربى، انتشارات الزهراء(س)، تهران، 1370 هـ ش، چاپ دوم، ص 192.
[2] – فصوص الحکم ، فص هارونی ،ص ۲۹۵ ،شرح عبدالرزاق کاشانی، مطبعه مصطفی البابی الحلبی واولاده بمصر ،الطبعهالثّالثه ۱۴۰۷ = ۱۹۸۷ م .
[3] – از جمله سوره بقره آیات ۵۴، ۵۱، ۹۲، ۹۳ و نساء ،۱۵۳ و اعراف ،۱۵۱
[4] – البقره [۵۴].
[5] – وَقَضی رَبُّکَ اَلّا تَعبُدُوا إلّا إیّاه … اسری ، ۲۳ ،پروردگارت فرمان داده که جز او را نپرستید … ،این آیه و آیاتی نظیر إیّاکَ نَعبُدُ… ( که در اینجا مقدم شدن مفعول بر فاعل ، افاده حصر می کند ) همگی اهمیت انحصار عبادت ( توحید در عبادت ) را برای ذات اقدس حق تعالی مدلّل می دارد.