ابن عربی و اعتقاد به جبر و کسب
جبر در لغت به معنای واداشتن کسی به کاری با زور است. جبر در اصطلاح علمای عقاید اسلامی یعنی: خدای متعال بندگانش را بر آنچه میکنند مجبور کرده است. در کار نیک باشد یا بد ، زشت باشد یا زیبا ، به گونه ای که بنده در این باره اراده و اختیار ترک فعل و سرپیچی از آن را ندارد. پیروان جبر را عقیده بر آن است که ، هر چه برای انسان پدید آید همان سرنوشت از پیش تعیین شده اوست. این سخن ، سخن اشاعره از اهل سنت است. [۱]
کسب از عقاید و نظریات اشاعره از اهل سنت است. گرچه برخی از متکلمان در بیان آرای خویش از این کلمه سود جسته اند، اما اشعری ضمن بیان معنای خاص برای کسب ، آن را محور نظریه خود در جبر و اختیار و توصیف فعل اختیاری انسان قرار داد. پس از اشعری ، واژه کسب با نام او چنان پیوند خورد ، که وقتی به «کسب» یا «نظریه کسب» اشاره می شود ، بی اختیار نام اشعری را به یاد می آورد. بنابر این نظریه ، انسان آفریننده ی عمل خود نیست بلکه نقش انسان ، کسب کردن فعل است. خداوند افعال انسانی را می آفریند و انسان این افعال را که آفریده ی اوست اکتساب میکند.[۲]
ابن عربی در این موضوع میگوید :
« و در وجود هیچ طاعت یا عصیان و سود یا زیانی و … نیست مگر اینکه