چندی پیش در شماره ی اول فصلنامه ی سمات آقای غرویان قضیه ای را تعریف کردند و گفتند که علامه حسن زاده ، آیت الله مکارم را متقاعد به پس گرفتن فتوای خود درباره ی وحدت وجود کرده است!
ادعای آقای محسن غرویان که در مجله سمات، شماره اول، صفحه ۹۰ ، آمده بود :
…. سمات: اتفاق فقهای شیعه و سنی بر کفر حلاج بود و بر اساس برخی از روایات، توقیعی از ناحیه حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف بر لعن حلاج صادر شد. می‌خواهم بگویم که این مَشی فقهای ما بوده است.
غرویان : شما به همه فقها این نسبت را ندهید.
سمات: عموم فقها چنین برخوردی داشته اند.
غرویان : عموم فقها هم درست نیست بگوییم. شهرت هم ندارد.
سمات: بسیاری از فقهای کنونی هم اگر وحدت وجود را از آنها استفتا کنید، همین را می‌گویند.
غرویان : خیر حضرت آیت الله مکارم حکم کفر را برای قائلین به وحدت وجود در رساله شان آورده بودند. وقتی آقای حسن زاده شنیدند و برای ایشان توضیح دادند که وحدت وجود این است، آقای مکارم دستور دادند و آن مسأله را از رساله خود برداشتند. پس الان هم فقهایی هستند که بعد از تبیین و توجیه مسأله، دیگر فتوای به کفر نمی‌دهند… . ( لینک گفتگوی کامل آقای غرویان با فصلنامه ی سمات : اینجا کلیک کنید )
در همین باره استفتائی از ایشان صورت گرفته که متن آن به شرح زیر است :
بسم الله الرحمن الرحیم
حضور محترم حضرت آیت الله مکارم شیرازی دامت برکاته
برخی ادعا می‌کنند:
«حضرت آیت الله مکارم حکم کفر را برای قائلین به وحدت وجود در رساله‌شان آورده بودند، وقتی آقای حسن‌زاده شنیدند و برای ایشان توضیح دادند که وحدت وجود این است، آقای مکارم دستور دادند و آن مسأله را از رساله خود برداشتند، پس الان هم فقهایی هستند که بعد از تبیین و توجیه مسأله، دیگر فتوای به کفر نمی‌دهند».
نظر شریف در مورد نسبت فوق چیست؟
جواب: بسمه تعالی. این مطلب صحیح نیست و آنچه ما در مورد حکم وحدت وجود گفتهایم نظر غالب فقهای شیعه است. نظر ما به شرح زیر است:
وحدت وجود معانی متعددی دارد آنچه به طور قطع باطل، و به عقیده همه فقها موجب خروج از اسلام است این است که کسی معتقد باشد: “خداوند عین موجودات این جهان است، و خالق و مخلوق، و عابد و معبودی وجود ندارد، همانطور که بهشت و دوزخ نیز عین وجود اوست” و لازمه آن انکار بسیاری از مسلمات دین است. هر گاه کسی ملتزم به لوازم آن بشود خارج از اسلام است، و غالب فقهای معاصر ـ اعم از احیا و اموات ـ این موضوع را پذیرفته، و در حواشی عروه به آن اشاره کردهاند. همیشه موفق باشید ۲۶/۳/۸۹
/انتهای استفتاء.
و اما توضیحات ما :
نمونه ای از مطالب عرفا در باب وحدت وجود :
مراد ما از وحدت وجود، عینیت وجود زمین و وجودآسمان با وجود حق متعال است!
(شرح نهایهالحکمه، داوود صمدی آملی، صفحه ١١۵)
غیرتش غیر در جهان نگذاشت لا جرم عین جمله اشیا شد.
هشت رساله عربی، لقاء ا لله، ١٣۶۵ شمسی، حسن زاد ه،.( حسن، از شبستری، ٣۵ ٣۶)
سبحان من أظهر الأشیاء وهو عینها:
منزه آنکه اشیا را ظاهر کرد، و خود عین آن ها است.
(“فتوحات چهار جلدی، ” ابن عربی ٢)۴۵٩/