رد دلایلی بر تشیع جناب ابن عربی 1
عده ای از طرفداران جناب ابن عربی دلائلی بر تشیع ایشان اورده اند كه قابل توجیه است از جمله این دلائل مدح ها و مناقبی است كه ایشان از ائمه اثنی عشر علیهم السلام كرده اند؛كه این خود باز دلیلی بر تشیع نمی باشد زیرا اهل سنت غیر از نواصب احادیث مختلفی در مدح ومقامات ائمه علیهم السلام نقل كرده اند حتی گروهی از آنها كتب مستقلی در این باب تصنیف نموده اند؛ که جالب میبینم به همین مناسبت روایتی را از مدارک اهل تسنن ذکر نماینم.
امام احمد بن حنبل در مسند و ابن ابی الحدید در شرح نهج البلاغه و امام فخر رازی در تفسیر کبیر و خطیب خوارزم در مناقب و شیخ سلیمان بلخی حنفی در ینابیع الوده و محمد بن یوسف گنجی شافعی در باب 62 کفایت الطالب و میر سید علی همدانی شافعی در موده پنجم موده القربی از عمربن الخطاب و حبرامت عبد الله بن عباس نقل مینمایند که رسول خدا صلی الله علیه و آله به علی علیه السلام فرمودند : لو ان البحر مدادو الریاض اقلام و النس کتاب و الجن حساب ما احسو فضائلک یا ابا الحسن .
( اگر دریا مرکب شود و درختان قلم گردد و بنی آدم نویسنده و طایفه جن حساب کننده نمی توانند شماره و احصا کنند فضائل تو را یا ابا الحسن)
واز جمله عباراتی كه استشهاد بر تشیع ایشان شده عبارتی است كه در فتوحات مكیه باب 6 اورده شده است كه فرمودند:و اقرب الناس الیه(الی محمد صلی الله علیه واله)علی بن ابی طالب رضی الله عنه،امام العالم وسر الانبیاءاجمعین
در پاسخ به این استدلال گفته می شودكه:
اولا:این روش اهل سنت است كه وقتی نام علی علیه السلام را می اورند عبارت رضی الله عنه را به كار میبرند و شیعه این عبارت را برای غیر معصوم به كار می برد.
ثانیا:در مقابل این عبارت ،عباراتی در كتب ایشان است كه همین مقامات را برای ابو بكر و عمر نقل می كند.
مثلا ایشان در (فتوحات ،ج3،ص372)استحقاق ابوبكر به امامت و برتریش او بر جماعت را تاكید میكند
(و عرف الناس حینئذ فضل ابوبكر علی الجما عه فاستحق الامامه والتقدیم)
و نیز در همان کتاب(فتوحات،ج2،ص125) روایت ترمذی را بدین ترتیب آورده:
[1].
و پذیرفته است که بعد از پیامبر،افضل مردمان در میان مسلمانان ابوبکر بوده است و در عین حال عیسی علیه السلام را نیز از امت حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم و از پیروان وی به شمار آورده و افضل از همه امت، حتی از ابوبکر دانسته است.
و در جای دیگر از همین کتاب،ضمن اینکه می گوید:صدیقین به وسیله ابوبکر فضیلت یافتند،می نویسد[2].
[3].
لذا اگر كسی بخواهد با كمال انصاف این عبارات را با هم جمع كند می گوید كه منظور ایشان جعل فضیلت نسبی در ارتباط با علی علیه السلام و ابو بكر و عمر بوده است؛كه مثلا علی علیه السلام از جهاتی افضلیت داشتند و ابو بكر وعمر از جهات دیگریا اینكه تو جیه كند كه منظور ایشان این است كه این سه در یك سطحند.
نكته دیگر در باب تشیع جناب ابن عربی این است كه عده ای از طرفداران عقیده وحدت وجودی ایشان در صدد این برامده اند كه ایشان را شیعه جلوه دهندو مطالب ضد تشیّعایشان رابا مطرح كردن مبحث تحریف تو جیه نمایند؛كه البته اگر چنین تو جیهی ارائه نمی شدافكار خودشان زیر سوال می رفت كه مبتنی شده بر كشف وشهود و افكار جناب ابن عربی.
كه در این باب پاسخهای مختلفی ارائه شده است:
اول اینكه با قبول تحریف در اثار ایشان در این سطح ،دیگر نمی شود به مكاشفات نقل شده ای كه در كتب ایشان امده است اطمینان كرد،زیرا احتمال داردآنها هم تحریف شده باشد،و اهم دلیل وحدت وجودی ایشان كشف وشهود است و دلیل عقلی ندارد؛چون عرفا مصطلح این مقوله راطور ورا ء طور العقل دانسته ،یعنی اینكه فهم وحدت وجود برای عقل قابل در ك نیست لذا وقتی با عقل ثابت نشود و كتاب هم در معرض تحریف باشد قابل اطمینان نیست.
و دیگر اینكه ممكن است ادعایی كه در كتاب ایشان در مورد فصو ص الحكم نقل شده كه پیامبر صلی الله علیه وال وسلم این كتاب را در عالم مكاشفه به او دادند نیز از تحریفات بزرگ این كتاب باشدواز ان جمله بحث تكثر گرایی وعذب آتش دوزخ برای دوزخیان و…
و لذابا فرض قبول ادعای جناب عبد الوهاب شعرانی كه فرمودند:معاندین در فصوص و فتوحات،دست نمو ده اند تا ابن عربی را بد نام كنند.
در پاسخ ایشان میگوییم از كجا میدانید كه سایر مبانی عرفانی كه در كتب جناب ابن عربی آمده است تحریف نشده باشد وباز چه دلیلی دارید كه واقعا مطالبی كه در تایید سنی بودن ایشان است جز تحریفات است.
و اینكه ایشان مدعی اند كه جناب شریف الدین سید محمد بن ابی الطیب مدنی ،نسخه ای را داده اندكه تحریف نشده بوده؛چه دلیلی است،كه نسخه تحریف شده همین چاپ كنونی باشد ونسخه ایشان تحریف نشده باشد؛امكان دارد فردی از مقلدین و طرفداران ایشان كه شیعه بوده،مواردی كه به نفع اهل سنت در كتاب ایشان راكه دیده حذف كرده باشد.
واینكه ادعا كرده اند كه در این نسخه خط و امضاء جناب ابن عربی بوده باز جای خدشه دارد به این دلیل كه:
اول اینكه جناب شریف شمس الدین سید محمد بن ابی الطیب مدنی متوفی سنه 955 بوده اندو جناب ابن عربی كتاب فتوحات را در سنه 636 به پایان رسانده است،یعنی دو سال پیش از مرگش از كتابت آن فراغت یافته(الفتوحات ،ج4،ص553،سطر3 از اخر صفحه)لذا حدود 400 سال فاصله است،چگونه ایشان یقین كرده اند كه این همان خط امضای جناب ابن عربی است.
و دوم اینكه باز جعل خط و امضاء ایشان كاری بس راحت است.
وسوم اینكه چرا الان خبری از این نسخه خطی نیست.
واما آخرین دلیلی كه دوستان در تو جیه تشیّع ایشان آورده اند ذكر نام عده ای از علما و طرفداران ایشان بوده است،كه كما اینكه قبلا متذكر شدم علمای بزرگی از متقدمین و متاخرین ایشان را تكفیر یا اشكالات عمده ای به افكارشان گرفته اند.
با فرض اینكه تمام علما طرفدار ایشان هم باشد باز برای ما سندیت داردو انسان محقق باید خود مبانی ایشان را بررسی نماید وهر موافق عقل ووحی بود قبول و آنچه مخاتف عقل و
وحی بود را رد نماید.
لذا خوب است دوستانی كه مدافع ایشانند ادله علما و طرفداران را نقل كنند نه نام شخصیتها.
لذا باز تاكید میكنم كه قدر این گو هر الهی (عقل) كه خداوند در وجود انسان قرار داده است را بدانیم ودر هر كاری بر محوریت آن مشی وحركت نمائیم حتی در شناخت قران و كلام معصو مین علیهم السلام .
والسلام علی من اتّبع الهدی
والحمد لله رب العا لمین
پانویس ها