میرزای قمی

کتاب سرّ فاش (نقد ادله قرآنی و روایی وحدت وجود) به همت مجموعه “مطالعات شیعی” رونمایی و منتشر گردید.

کتاب حاضر که رساله دکتری آقای محمدعلی صابری بوده، تحقیق و تتبعی کم‌نظیر پیرامون مستندات قرآنی و روایی مورد استفاده فلاسفه و عرفا است که ضمن بررسی اقوال ایشان به بررسی سندی و متنی، و معناشناسی این مستندات می‌پردازد. کتاب حاضر جامع‌ترین نوشتاری است که در بررسی مستندات قائلین به وحدت وجود منتشر شده است.

برای مشاهده قیمت و خرید آنلاین کتاب روی این لینک کلیک کنید.

انگاره «وحدت وجود» که در عرفان مطرح است به چه معناست؟ نتایج منطقی این انگاره کدامند؟ عرفای دوره اسلامی چه دلایلی از قرآن و روایات برای آن آورده‌اند؟ و چه کسانی به ترتیب تاریخی چنین دلایلی را مطرح کرده‌اند؟ دلالت آیات و روایات ادعا شده بر این انگاره و نیز اعتبار سندی آن روایات چگونه است؟ دلیل عقلی یا شهودی بر این انگاره چیست؟ نسبت این انگاره با عقیده توحید دینی چیست؟ همان است به زبانی دیگر؟ یا با آن در تضاد است؟
در کتاب «سرّ فاش» تلاش شده به این پرسش ها پاسخی در خور اهل پژوهش داده شود.

در پشت جلد، درباره این اثر چنین آمده است:

وحدت وجود یعنی در دار هستی یک وجودِ حقیقی بیشتر نیست که همان خداست چنان که گفته‌اند: لیس فی الدّار غیره دَیّارٌ؛ و هرچه غیر او در نظر آید چیزی جز تجلی و نمایش ذات او نیست.
پیدا ‌است که با چنین نگاهی به هستی، «خود» عارف که انسان کاملش نیز نامند همان خداست که بدین قالب ظهور و تجلی کرده است.
این انگاره که گذشته‌ای بسیار کهن در سرزمین‌هایی چون هند دارد، پس از ظهوری جسته و گریخته در عالم اسلامی به وسیله کسانی چون حلاج و بایزید، با ابن عربی (م ۶۳۸ق) _‌که پدر عرفان اسلامی‌اش خوانند_‌ و کسانی از پیروان مکتب او همچون سید حیدر آملی (زنده در ۷۸۷ق) بازتابی بسیار گسترده در آثار عرفانی دوره اسلامی یافت، تا اینکه با ظهور ملاصدرا (م ۱۰۵۰ق) و حکمت متعالیه‌اش، _‌که زبانی علم‌نما‌تر از عرفان داشت_‌ فلسفه را نیز به‌گونه تمام فتح نمود؛ و هسته مرکزی عرفان و فلسفه اسلامی، وحدت وجود و خودخدابینی شد و بس! تا جایی که گفته‌اند:
تاریخ تعقل اسلامی، پانوشت بر «أناالحق» منصور حلاج است.
هر چه هست با اینهمه گفتارها و نوشتارهای اهالی عرفان در گذر این قرن‌ها به ویژه در روزگار ما و نیم قرن اخیر دیگر نباید وحدت وجود را سرّی از اسرار دانست! آن‌هم سرّی والا که در بیان نیاید و بر قلم نشاید! که اگر این بود این‌همه فاش‌گویی و این‌همه شرح و بیان آن از سوی صاحبانش، با زبانی عامی‌فهم و عالِم‌دوست، در قالب نظم و نثر و از همه مهمتر با آویختن به کتاب خدا و درآمیختن با روایات منسوب به حجت‌های خدا روا نبود…
به هر روی، حال که این «سرِّ فاش» را بی‌پروا گفتند و نوشتند، گریزی نیست از اینکه نقدهای بیپرده آن را نیز بشنوند و ببینند.
امید که جویندگان معرفت را گوارا افتد!

کتاب «سرّ فاش» رساله دکتری آقای صابری در نقد ادله قرآنی و روایی وحدت وجود است که شهریور۹۷ دفاع شده بود. گفتنی است که این اثر ارزشمند با حضور اساتید، دکتر محمدرضایی (استاد فلسفه دانشگاه تهران و داور رساله)، حجت الاسلام دکتر غفاری (مدیرگروه فلسفه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی) و مولف، آقای دکتر محمدعلی صابری رونمایی گردید.

گزارشی از محتویات کتاب سرّ فاش (نقد ادله قرآنی و روایی وحدت وجود)

می توان گفت که این اثر، جامع‌ترین پژوهش تازه‌نشر در نقد مستندات نقلی فلاسفه و عرفا در موضوع وحدت وجود، با بررسی‌های سندی، متنی، و مفهوم‌شناسی است.

خلاصه نتایج
الف. نتایج گریز‌ناپذیر انگاره «وحدت وجود»
لوازمی همچون

ادامه مطلب

ردیه ای بر وحدت وجود – برگرفته از کتاب سه رساله در نقد عرفان اثر میرزای قمی

اشاره

مقاله ای که در پیش رو دارید ردیه ای بر نظریه فلسفی و عرفانی وحدت وجود است که به قلم فقیه جلیل القدر و اصولی شهیر آیت الله میرزا ابوالقاسم گیلانی معروف به میرزای قمی به رشته تحریر در آمده است. این متن که همراه با تلخیص است بر گرفته از کتاب سه رساله میرزای قمی در رد فلسفه و عرفان است که اخیرا توسط محققین ارجمند، آقایان حسین لطیفی و سید علی جبار گلباغی ماسوله، تصحیح و تحقیق شده و از سوی بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی به چاپ رسیده است.

گفتنی است که رساله مزبور به تقاضای شاه وقت قاجار در پاسخ به نوشته فردی صوفی مسلک در ترویج وحدت وجود نگاشته شده است.

■ بسم الله الرحمن الرحیم

[مقدّمه]

الحمد لله ربّ العالمین، والصّلاه علی محمّد و آله.

… از روزی که در اوقات ادراک فیض خدمت وافی بهجت، [شاه] ملفوفه ای به حقیر دادند و فرمودند که: عقایدی که در این جا درج است ملاحظه کن و صحیح و غیر صحیح آنها را اعلام کن تا عمل به مقتضای آن شود، و بعد از آن که حقیر ملفوفه را در خلوت گشودم، دیدم به خطّ آن مرد موفّق[۱][منافق] است، و از آن روز تا به حال بی اختیار او را نفرین می کنم.

در سال قبل که سرافراز نامه شاهی که در جواب عریضه حقیر، به قلم بطالت رقم آن مرد موفّق رفته بود فرصتی یافته، اظهار عداوت خود را به علمای دین و مروّجان شرع مبین نموده، دلی خالی کرده و آیه ای که در شأن کفّار و منافقان و فاسقان بود، توصیف علما را به وصف ایشان نموده بود و علاوه برآن بعضی آیات متشابه که

ادامه مطلب

سؤالات پانزده گانه شاگردی از استاد حسن زاده آملی – قسمت سوم

حضرت حجت الاسلام والمسلمین آقای خیرالله مردانی در سال 1328 شمسی متولد و در سال 1379 وارد حوزه ی علمیه شد پس از اتمام سطح عالی حوزه نزد آیت الله مکارم شیرازی تلمذ نمود، ایشان صاحب قلم و بیان شیوا و دارای تألیفات ارزنده ای می باشد، هم اکنون در حوزه ی علمیه ی قم به تدریس و تألیف و ارشاد مشغول است، مبارزات ایشان با فرقه های انحرافی مثل صوفیه از طریق مناظره، سخنرانی و تألیفات معروف است.

متن حاضر آخرین بخش از نامه ی ایشان است به آقای حسن زاده ی آملی حاوی پرسش های اعتقادی که از لابه لای کتاب های وی به نظر ایشان رسیده و با کمال تأسف از تاریخ 10/10/1384 که این سؤالات به ایشان ارسال شده تا کنون جوابی دریافت نشده؟!

قسمت سوم

استاد بزرگوار جناب آقای حسن­زاده دام عزه

سؤال 13: حضرتعالی درباره ی کتابهایی مانند: مشارق الانوار الیقین حافظ رجب برسی و تفسیر فرات فرموده اید:

(اگر به زبان حدیث آشنا باشیم،

خواهیم دید بسیاری از کتب چون مشارق انوارالیقین،

تألیف الحافظ رجب البرسی و تفسیر فرات کوفی، صحیح

است و غلوی در کار نمی باشد.) (1)

در پاسخ جنابعالی مطالب زیر خدمت شما ارائه می شود:

در مشارق انوارالیقین خطبة البیان ذکر شده است که بنا به قول محققین، خطبة البیان با سه نقل متفاوت و با متن های گوناگون آمده است که هیچ یک از آنها سند معتبر و قابل توجّهی ندارد. (2)

محقّق بزرگ شیعه مرحوم سیّد مصطفی آل حیدر درباره خطبة البیان نوشته است:

مستند صحیحی برای این خطبه نیافته اند و هیچ کدام از محدّثان بزرگ مانند: شیخ کلینی و شیخ صدوق و شیخ طوسی آنرا نقل نکرده اند و از اینکه علامه مجلسی با همه اطلاع و احاطه بر حدیث، این خطبه را نیاورده است، نشانگر بی اعتمادی وی به این خطبه است، علاوه بر اینها خطبه مشتمل است بر کثرت تکرار، الفاظ غریب و متنی سست و دور از بلاغت. (3)

نکته قابل توجه در مورد خطبة البیان آن است که راوی، این خطبه را

ادامه مطلب