علماء و دانشمندان معروف شیعه معاصر مولوی
دانشمندان بسیاری در زمان مولوی میزیسته اند و در محیطی سختتر از قونیه بسر می برند و عقاید خود را به روشنی نوشته و بیان داشته اند و نیازی به تقیه نبوده است:
۱- علّامه حلّی: عالم و فقیه و فیلسوف نامدار شیعه (۶۴۸ – ۷۲۶هـ) که تصنیفات او را حدود هزار نقل کرده اند. گفته اند وی زاهدترین و با تقویترین فرد عصر خود بوده، این عالم معروف وصیّت کرده بود که تمامی نماز و روزه عمر او را تکرار نمایند و به نیابت او، حجّ او را مجدداً به جا آورند با آن که قطعاً به نحو احسن، این عبادات را انجام داده بوده است.
وی همان بزرگواری است که در یک مجلس با شکوه و تاریخی که بزرگان چهار فرقه اهل سنّت حضور داشتند و سلطان محمّد خدابنده و سران حکومت نیز شرکت داشتند در مورد جواز رجوع سلطان به همسرش که وی را در یک مجلس سه طلاقه کرده بود و طبق سنّت پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم یک طلاق بیشتر به حساب نمی آمد با استناد به این که ائمّه اربعه اهل سنّت هیچ کدام پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم را درک نکرده اند ولی امام شیعیان حضرت علی علیه السّلام در دامن آن حضرت تربیت شد و آن حضرت فرموده بود: «أَنا مدینـﺔُ العلم و علیٌّ بابها مَن أَرادَ المَدینـﺔ فَلیَأتُها مِن بابها» با یک تدبیر عالمانه ،ظریف و کم نظیری حقیقت را روشن کرد و حقّانیت شیعه را اثبات نمود و این موجب شد که سلطان محمد خدابنده در این مجلس بعد از روشن شدن حقیقت به مذهب دوازده امامی شیعه بگرود.
البته سلطان ولد، تربیت شده مولوی از این گرایش سلطان به تشیّع، سخت ناراحت شده و فرزند خود را نزد سلطان روانه میکند تا با همراهی و مساعدت علمای اهل سنّت وی را از این تغییر مذهب منصرف و برحذر دارند[۱].
برای مطالعه بیشتر درباره واکنش پسر مولوی به تشیع سطلان محمد روی این متن کلیک کنید.
۲- محقق حلّی نجم الدّین جعفر بن حسن حلّی، محقق اوّل (متوفای ۶۷۶ هـ) عالم ربّانی و فقیه معروف صاحب شرایع الاسلام
۳- ابن میثم بحرانی(متوفّای ۶۷۹ هـ) عالم و فقیه و ادیب معروف صاحب شرح نهج البلاغه ابن هیثم.
۴- رضی الدّین علی بن موسی بن جعفر بن طاوس که از اجلّه علمای شیعه و صاحب کرامت بوده است. (وفات در بغداد سال ۶۶۴ هـ)
۵- سید احمد بن موسی بن جعفر، جمال الدّین فقیه معروف که به سیّد بن طاووس مشهور است. (وفات او در سال ۶۷۳ هـ . روی داد) او را فقیه اهل البیت میگفتند.
۶- عماد الدّین حسن بن علیبن محمد بن علی بن حسن طبری معروف به عمادالدّین طبری که تألیفاتی دارد از جمله آن ها: «الکامل البَهائی فِی السَّقیفه» که ظاهراً در دو جلد است و در سال ۶۷۵ از تألیف آن فراغت یافت.
از روشها و سنّتهای زشتی که در عصر او از عناد و عداوت برخی از اهل سنّت و نواصب بر اهل بیت علیهم السّلام و شیعیان می دیده بسی رنج میبرده و در گسترش مذهب تشیّع رنجها متحمّل گردیده وی نیز معاصر مولوی بوده است.
۷- خواجه نصیرالدّین طوسی (۵۹۷-۶۷۲ هـ.) که در عظمت مقام علمی در کلّیه فنون و رشته های گوناگون از تعریف بی نیاز است. درگذشت وی دقیقاً در سال ۶۷۲ هـ. که سال وفات مولوی است اتّفاق افتاد.
۸- ابراهیم بن محمد حَموینی جُوینی که از علمای معروف اهل سنّت آن عصر بوده و اینها نمونههای روشنی است که مولوی در حال تقیّه نبوده، زیرا این عالم معروف اهل سنت کتاب معروفی دارد به نام فرائد السّمطین فی فضائل المرتضی و البتول و السّبطین و الأَئمه من ذرّیتهم علیهم السّلام تولد وی سال ۶۴۴ و درگذشت سال ۷۳۰هـ. بوده است.
وی در سال ۷۱۶ هـ. از تألیف این کتاب فراغت یافت. این دانشمند معروف اهل سنّت تمام کتاب خود را در فضائل و مناقب اهل بیت علیهم السّلام نوشته و حتّی نام تمامی ائمّه معصومین علیهم السّلام را طی حدیثی از پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم نقل کرده است.
به هر سو، با توجه به روابط صمیمانه مولوی با سلاطین و امراء قونیه و محیط اباحیگری حاکم بر آنجا و نیز وجود علماء و دانشمندان بزرگ شیعه با تألیفات بسیار و تلاش های فراوان آنان در شرایط سیاسی اجتماعی همراه با اختناق در غیر محیط قونیه، احتمال تقیه مولوی در قونیه به صفر نزدیک می رسد.
[۱] – مولاناجلال الدّین به نقل از مناقب العارفین، ص ۸۵۸ سلطان ولد هم رأی و هم فکر مولوی بوده بر خلاف علاء الدّین که با پدرش مخالفت ها می کرد و به قول صاحب نفحات الأُنس در قتل شمس نیز شرکت داشت.